رساله ي حل ما ينحل

اشاره

استاد الشعراء ابو المفاخر رازي

آگاهي هاي ما از اين اديب و شاعر برجسته محدود و منحصر به چند نقل كوتاه است. اولين آگاهي از منتجب الدين است كه درباره ي او به عنوان دانشمندي امامي مذهب مي نويسد: شيخ شمس الدين ابو المفاخر بن محمد رازي، مداح آل رسول الله و سلامه عليه و عليهم [1].

ابو المفاخر معاصر خاقاني (م 502) بوده و با وي مراسلاتي نيز داشته است. او همچنين از مداح كنندگان سلطان غياث الدين محمد فرزند ملك شاه سلجوقي (سلطنت 51 - 498) بوده است. [2].

دولت شاه سمرقندي ذيل عنوان «ذكر استاد الشعراء ابو المفاخر رازي رحمة الله عليه» مي گويد: در روزگار دولت سلطان غياث الدين محمد بن ملك شاه بوده و دانشمندي كامل و شاعر و اديبي فاضل بوده در فنون علم بهره اي تمام داشت و او را يكي از استادان مي دانند، وراي شعر و شاعري، او را انواع فضايل. و اشعار او بيشتر بر طريق لغز واقع شده و اين صنعت او را مسلم است و در مناقب سلطان الاولياء و برهان الاتقيا امام الانس و الجن ابوالحسن علي بن موسي الرضا عليه آلاف التحية و الثناء چند قصيده دارد جمله مصنوع و متين؛ اما آنچه شهرتي عظيم يافته و اكثر شعرا در تتبع و جواب آن اقدام

[صفحه 20]

نموده اند مطلعش اين است:

بال مرصع بسوخت مرغ ملمع بدن

اشك زليخا بريخت يوسف گل پيرهن

و اكابر، مطلع ها در اين باب گفته اند غالبا در صنعت طلوع نير اعظم بدين سياق نگفته باشند و بعضي در